ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΡΙΣΗ

Ο διεθνής περίγυρος: Σε όλες τις χώρες όπου υπάρχει αναπτυγμένη οικονομία, έχει πια κυριαρχήσει το σύστημα της οικονομίας της αγοράς. Οι παραλλαγές του, μπορεί να ονομάζονται κοινωνικός καπιταλισμός, νεοφιλελευθερισμός ή σοσιαλδημοκρατία, αλλά οι διαφορές είναι περιορισμένες και ανακλούν τις ιδιομορφίες κάθε χώρας. Ο ρόλος του κράτους σε γενικές γραμμές είναι: α) να παρέχει εξωτερική και εσωτερική ασφάλεια, παιδεία και υγεία. β) να υλοποιεί και όχι απαραίτητα να διαχειρίζεται, έργα υποδομής που εξυπηρετούν τη παραγωγή. γ) να φροντίζει για τη διατήρηση συνθηκών ανταγωνισμού στην αγορά. δ) να φροντίζει για την κοινωνική ασφάλιση και το ελάχιστο εισόδημα αυτών που δεν μπορούν να το αντλήσουν από την αγορά.

Το σύστημα αυτό επιβλήθηκε σταδιακά μέσα από διαδικασίες δοκιμής αιώνων, απόρριψης του λάθους και υιοθέτησης των λειτουργικών πρακτικών. Ο δρόμος ήταν περίπου αυτός που ακολουθούν και οι ζωντανοί οργανισμοί καθώς εξελίσσονται (αυτοοργάνωση). Όπως δεν μπορούμε να προκαθορίσουμε το αποτέλεσμα μιας παρέμβασής μας σε ένα οικοσύστημα (πολύπλοκο σύστημα), έτσι γίνεται και με τις παρεμβάσεις μας στην οικονομία της αγοράς. Οι παρεμβάσεις αυτές στον εικοστό αιώνα οδήγησαν σε καταστρεπτικά αποτελέσματα σε πολλές χώρες.

Οι παρακάτω σκέψεις δεν είναι προσωπικές. Από τις αρχές ήδη του εικοστού αιώνα υπήρξαν διάσημοι οικονομολόγοι και κοινωνιολόγοι που τις κατέγραψαν στα έργα τους: Φον Μίζες, Χάγιεκ, Πόπερ και άλλοι. Η επιβεβαίωση της άποψής τους ήρθε το δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα από την επιστήμη πια(όχι θεωρία) του χάους για το μάταιο της μακροπρόθεσμης πρόβλεψης των πολύπλοκων συστημάτων (π.χ. καιρός, οικονομία κλπ). Σύμφωνα με τους μεγάλους αυτούς δασκάλους δεν είναι δυνατό κάποιες επιτροπές γραφειοκρατών να σχεδιάσουν την παραγωγή και τη διάθεση των προιόντων, που χρειάζεται η κοινωνία. Απαιτείται η συλλογή τεράστιου πλήθους πληροφοριών, πράγμα αδύνατο (Χάγιεκ βραβείο Νόμπελ). Τον προγραμματισμό της οικονομίας αναλαμβάνει απρόσωπα η ίδια η αγορά με όργανο το μηχανισμό των τιμών (προσφορά και ζήτηση) και τα αποτελέσματα είναι μεγαλύτερη παραγωγή και η διάθεσή της στις χαμηλότερες δυνατές τιμές, αρκεί να μη νοθεύεται ο ανταγωνισμός. Ταυτόχρονα διασφαλίζονται κατά τον καλύτερο τρόπο η δημοκρατία και τα ατομικά δικαιώματα. Η επιλογή λοιπόν οικονομικού συστήματος δεν υπακούει τόσο σε ιδεολογικά, όσο σε επιστημονικά κριτήρια.

Το ιδεολογικό κλίμα στην Ελλάδα: Ενώ στη δύση και αλλού οι ηγεσίες και οι λαοί αντιλήφθηκαν τις αλήθειες αυτές εδώ και τριάντα χρόνια, στην Ελλάδα πλέουμε ακόμα σε πελάγη κρατισμού. Ήδη τον 19^ο αιώνα λόγω ιστορικών συνθηκών (ανεπαρκής εκβιομηχάνιση, πελατειακές κυβερνήσεις), δόθηκε το σύνθημα στον  Έλληνα πολίτη, ότι στην αγκαλιά του κράτους μπορεί να έχει μεγαλύτερο  και ασφαλέστερο εισόδημα. Αυτή η ιδέα δυνάμωσε περισσότερο στον 20^ο αιώνα από τα κηρύγματα της  αριστεράς περί κρατικής οικονομίας. Οι αιτίες εντοπίζονται τόσο στη φύση της αριστερής ιδεολογίας όσο και στις πρακτικές της ελληνικής δεξιάς. Η αριστερή ρητορική είναι ευχάριστη στα αυτιά. Δεν περνούν απαρατήρητες οι υποσχέσεις για ένα επίγειο παράδεισο. Από την άλλη μεριά η νικήτρια του εμφυλίου φεουδαρχική κεντροδεξιά δε μπόρεσε να διαδώσει ένα σύγχρονο φιλελεύθερο πολιτικό λόγο, ενοχοποιημένη ίσως από την καταδιωκτική μετεμφυλιακή στάση της έναντι της αριστεράς, χωρίς αυτό βέβαια να είναι και ο μοναδικός λόγος.

Οι συνέπειες: Όλα αυτά συνέβαλαν στην κυριαρχία του κρατισμού ιδιαίτερα μεταπολιτευτικά.  Όταν στη δύση ιδιωτικοποιούσαν εμείς κρατικοποιούσαμε. Δημιουργήσαμε φουσκωμένα σε προσωπικό κρατικά μονοπώλια, που παρείχαν πανάκριβες και χαμηλού επιπέδου υπηρεσίες στους πολίτες. Οι νέοι προσπαθούσαν να τρυπώσουν σε αυτά, αφού οι αμοιβές ήταν (και είναι ακόμα) πολλαπλάσιες από αντίστοιχες του ιδιωτικού τομέα. Δεν ελήφθη καμία μέριμνα για αξιολόγηση δομών, υπαλλήλων και για σύγχρονη διοίκηση σε κράτος και ΔΕΚΟ. Δε συνέφερε ούτε στις συντεχνίες ούτε στους πολιτικούς, άσχετα αν υπονομεύονταν το μέλλον της χώρας, οπότε και το δικό τους.

Το πελατειακό αυτό πλέγμα ενισχυμένο από άλλες προνομιούχες ομάδες όπως κρατικοδίαιτοι επιχειρηματίες (εργολάβοι, κλειστά επαγγέλματα, ΜΜΕ) απομύζησαν για πάνω από τριάντα χρόνια το δημόσιο χρήμα (και ήταν πολύ), που κανονικά έπρεπε να επενδυθεί σε παραγωγικές δραστηριότητες του ιδιωτικού τομέα με εξαγωγικό χαρακτήρα. Το πλέγμα αυτό συμφερόντων όχι μόνο στέρησε τον ιδιωτικό τομέα από επενδύσεις, αλλά γινόταν όλο και περισσότερο ακριβότερο στη συντήρησή του. Το κράτος κατά συνέπεια φορολογούσε όλο και πιο άγρια τις επιχειρήσεις και όταν αυτό δεν αρκούσε δανειζόταν. Πολλοί επιχειρηματίες απογοητευμένοι από τους υψηλούς φόρους, την πολυνομία, τη διαφθορά των υπηρεσιών, την καθυστέρηση έκδοσης δικαστικών αποφάσεων, την ακριβή ενέργεια, τις υψηλές ασφαλιστικές εισφορές κλπ, έκλεισαν τις επιχειρήσεις τους ή τις μετέφεραν στο εξωτερικό. Αποτέλεσμα ήταν η συρρίκνωση  της παραγωγής, ανεργία και φτώχεια.

Τι έπρεπε να γίνει: Το ξέσπασμα της κρίσης έγινε με αφορμή την κρίση στις ΗΠΑ, όταν οι αγορές άρχισαν  να αμφιβάλλουν για τη δυνατότητα αποπληρωμής των χρεών μας. Όταν όμως δε δανείζεσαι από τις αγορές, απομένει μόνο ο δρόμος της λιτότητας για την ανάπτυξη, μέσω μεταφοράς πόρων από καταναλωτικές σε παραγωγικές δραστηριότητες. Συγκεκριμένα: 1. Περιορισμός κρατικών δαπανών όπου είναι εφικτό. Αυτό περιλαμβάνει συρρίκνωση ή διάλυση κρατικών φορέων που δεν παρέχουν ουσιαστικές υπηρεσίες (ξεβόλεμα των δικών μας παιδιών). 2. Μείωση αποδοχών ξεκινώντας όμως από την οροφή. 3. Μείωση φόρων για την τόνωση της παραγωγής. 4. Τροποποίηση ασφαλιστικού και συνταξιοδοτικού. Γιατί να υπάρχουν «ευγενή» ταμεία, φόροι υπέρ τρίτων, συνταξιοδότηση κάτω των εξήντα και υψηλές ασφαλιστικές εισφορές; Πώς μπορεί να επιβιώσει ένα ασφαλιστικό σύστημα με περίπου ίση αναλογία εργαζομένων και συνταξιούχων; 5. Πραγματικό άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων για την ενίσχυση του ανταγωνισμού. 6. Διαφανείς διαδικασίες στις σχέσεις κράτους και επιχειρηματιών. 7. Απλοποίηση φορολογικών νόμων, ενίσχυση φορολογικών μηχανισμών και εκσυγχρονισμός δικαιοσύνης. 8. Ιδιωτικοποιήσεις αρκεί να μη καταλήγουν σε ιδιωτικά μονοπώλια. 9. Εκπόνηση προγράμματος για σταδιακή εξίσωση αμοιβών στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα της οικονομίας. Πόσο δημοκράτες είμαστε, όταν ανεχόμαστε να υπάρχουν πολίτες δύο ταχυτήτων; 10. Μεταρρύθμιση στην παιδεία με ενίσχυση της αριστείας και της έρευνας και σύνδεση της τελευταίας με την παραγωγή.

Οι πολιτικές δυνάμεις εξουσίας στην κρίση: Η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ  έδειξαν να κατανοούν τα αίτια της κρίσης (δεν οφείλεται στο μνημόνιο), αλλά δέσμιες του πελατειακού συστήματος  δεν το αντιμετώπισαν όπως προέβλεπε το μνημόνιο. Το έθιξαν επιφανειακά και ξέσπασαν στα εισοδήματα των αδύνατων οικονομικά στρωμάτων. Χρησιμοποίησαν άλλη γλώσσα μέσα και άλλη γλώσσα έξω. Έξω υποσχέσεις ώστε να συνεχίζεται η χρηματοδότηση. Μέσα ψήφιση μεταρρυθμίσεων έπειτα από ομηρικούς καβγάδες στη βουλή. Στη συνέχεια ακύρωση στην πράξη των μεταρρυθμίσεων. Με απλά λόγια μη εφαρμογή του μνημονίου και «δούλεμα» των εταίρων στην ευρωπαική ένωση. Το αποτέλεσμα ήταν περισσότερη ανεργία και φτώχεια.

Τα περισσότερα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ είναι μαρξιστές και αναφανδόν κρατιστές. Προσλαμβάνουν τόσο τη διεθνή όσο και την ελληνική κατάσταση με παλιά αναλυτικά εργαλεία (Μαρξ και ολίγος Κέυνς). Είναι φορείς αντιδυτικών αξιών σε αντίθεση με τους αριστερούς  πολλών χωρών της δύσης. Βέβαια σε αυτό συνέβαλλε πολύ η έκβαση του εμφυλίου στην Ελλάδα, αλλά και η πρόσφατη επικράτηση του καπιταλιστικού συστήματος επί του σοβιετικού σοσιαλισμού. Βλέπουν μόνο αντιπαλότητα στη σχέση μας με την ΕΕ γιατί την αναλύουν αποκλειστικά υπό το πρίσμα των ταξικών συγκρούσεων. Όμως  όπως οι τάξεις δε συγκρούονται μόνο, αλλά και συνεργάζονται όταν χρειαστεί, έτσι και τα ευρωπαικά κράτη στην περίοδο της παγκοσμιοποίησης συνεργάζονται στα πλαίσια της ΕΕ, για να καταστεί η Ευρώπη ως σύνολο πλέον, μια σημαντική παγκόσμια δύναμη ικανή να διασφαλίσει στους πολίτες της αξιοπρεπή διαβίωση. Η άποψη ότι θα τα καταφέρουμε μόνοι μας χωρίς το πλαίσιο της ΕΕ και του ΝΑΤΟ είναι εξωπραγματική και επικίνδυνη. Μόλις πρόσφατα διαπιστώσαμε το θετικό για μας ρόλο του ΝΑΤΟ σε ζήτημα του Αιγαίου. Γενικότερα όσο προχωράει η παγκοσμιοποίηση, τόσο οι μικρές χώρες θα νοιώθουν την ανάγκη ένταξης σε μεγαλύτερα συγκροτήματα κρατών με παρόμοια συμφέροντα, ώστε να διασφαλίσουν τα δικά τους.

Ο αντιδυτικισμός του ΣΥΡΙΖΑ (ιδεολογικού χαρακτήρα) μπολιάστηκε με αυτόν μεγάλου μέρους του ελληνικού λαού (παραδοσιακού χαρακτήρα), τον οποίο συντηρούσε ανά τους αιώνες κυρίως η ορθοδοξία. Στο ιδεολογικό αυτό μίγμα προστέθηκε και ο ακραίος λαικισμός του ΣΥΡΙΖΑ. Υποσχέσεις χωρίς μέτρο τόσο στην εξωτερική όσο και στην εσωτερική πολιτική. Τα παλιά στοιχεία του λαικισμού είναι γνωστά. Η ειδοποιός διαφορά με το παρελθόν είναι ότι εμπλουτίστηκε με νέα συστατικά: τον ελληνικό τσαμπουκά, τη διάθεση εκβιασμού της ΕΕ, αλλά και με μια αήθη προσπάθεια να χωρίσει τους έλληνες σε μερκελιστές  προδότες και αντιμνημονιακούς  πατριώτες. Σε μια τέτοια πολιτική και ηθική στάση νομίζω ότι θα ήταν σαφώς αρνητικοί, άντρες σαν το Λ. Κύρκο και το Μ. Παπαγιαννάκη, που τίμησαν στο παρελθόν την αριστερά.

Το αποτέλεσμα της επιρροής αυτών των ιδεών ήταν να υφαρπάξει ο ΣΥΡΙΖΑ πανηγυρικά την ψήφο μεγάλου μέρους του λαού και να προκύψει κυβέρνηση της αριστεράς με εθνικιστικό χαρακτήρα. Δεν εξεπλάγην, όπως δε θα εκπλαγώ, αν μετά από λίγο, ο λαός λειτουργήσει αυτοκαταστροφικά σε δημοψήφισμα και αποφασίσει υπέρ της δραχμής.  Η δύναμη της υποβολής είναι τεράστια, αρκεί ο υποβολέας να βρει τα κατάλληλα συνθήματα. Αν αγγίξει γερά την ανάγκη του λαού για συντήρηση των ψευδαισθήσεών του  περί επιστροφής στην πλασματική ευημερία, μπορεί  να πείσει ακόμα και όποιον έχει αντίθετες απόψεις.

Μέχρι την ώρα που γράφονται οι γραμμές αυτές είναι φανερή η διάθεση του ΣΥΡΙΖΑ για ρήξη με την ΕΕ και έξοδο από το ευρώ: Επιλογή συνεργασίας με ΑΝΕΛ, Παυλόπουλος για πρόεδρος, εικονικές μεταρρυθμίσεις, πραγματικές απορρυθμίσεις, μαζική προπαγάνδα κυρίως από κρατικοδίαιτα ΜΜΕ κατά της Ευρώπης και κυρίως της Γερμανίας και σταδιακή προετοιμασία του ελληνικού λαού να δεχτεί αδιαμαρτύρητα τη δραχμή, ρίχνοντας την ευθύνη γι αυτό  στους εταίρους.

Οι συνέπειες της δραχμής: Κανείς δε μπορεί να προβλέψει τις συνέπειες με ακρίβεια, ωστόσο είναι βέβαιο, ότι θα κάνουν το βιοτικό επίπεδο των ελλήνων τουλάχιστον  δύο φορές χειρότερο. Κι αυτό γιατί θα ακολουθήσουν: 1. Υποτίμηση του νέου νομίσματος άνω του 50%. 2. Ελλείψεις εισαγομένων αγαθών (τρόφιμα, φάρμακα, καύσιμα κλπ), υπερβολικές τιμές στη μαύρη πλέον αγορά του ευρώ, περισσότερη ανεργία από έλλειψη πρώτων υλών στις επιχειρήσεις και ανασφάλεια από την αύξηση της εγκληματικότητας. 3. Οι προσπάθειες για ανάκαμψη θα συναντήσουν μεγάλες δυσχέρειες στο εξωτερικό. Εμείς μεν δε θα αποπληρώνουμε δάνεια, όμως οι ξένοι θα ζητούν την αποπληρωμή τους κάθε φορά που θα χρειαζόμαστε κεφάλαια για την ανάπτυξη ή αγορές για την εξαγωγή των προιόντων μας (σήμερα 48% στην ΕΕ). Κανείς δε γλύτωσε εντελώς από την αποπληρωμή δανείων, ούτε καν η Σοβιετική ένωση που ξεπλήρωνε δάνεια του τσάρου μέχρι και τη δεκαετία του 1980. 4. Στο πλαίσιο αυτό οι κοινωνικοί πόροι που θα απαιτούνται για τους παλιούς και νέους φτωχούς, δε θα επαρκούν με ό τι αυτό σημαίνει. Θα έχουμε πραγματική ανθρωπιστική καταστροφή ενώ τώρα με μια μείωση π.χ. υψηλών μισθών και συντάξεων μπορούν να εξασφαλιστούν τα χρήματα για όσους υποφέρουν. 5. Οι αξίες των ακινήτων θα πέσουν κατακόρυφα και οι πλούσιοι, ντόπιοι και ξένοι, θα τα αγοράσουν πάμφθηνα. Τότε θα έχει πραγματικά συντελεστεί το ξεπούλημα της Ελλάδας και όχι τώρα όπως ισχυρίζονται οι αντιμνημονιακοί. 6. Όταν κάποτε μετά από πολλά δάκρυα και αίμα ισορροπήσει η οικονομία, θα ανακαλύψουμε ότι παγιδευτήκαμε στο χαμηλό βιοτικό επίπεδο των βαλκανικών χωρών και η περισσότερη ανάπτυξη θα απαιτεί να υλοποιήσουμε όλες τις παραπάνω μεταρρυθμίσεις και ακόμα να ενταχτούμε ξανά  στην ΕΕ. 7. Η χώρα φτωχή και με κατεστραμμένες  τις εξωτερικές της σχέσεις, πιθανό να υποστεί και συρρίκνωση του εθνικού της  χώρου. Ποιος θα υπερασπιστεί τα συμφέροντά μας, αν η Τουρκία καταλάβει π.χ. το Καστελόριζο; Η απάντηση είναι κανείς. Ολόκληρη η ελληνική υφαλοκρηπίδα στην ανατολική μεσόγειο μπορεί να χαθεί σε λίγα λεπτά. Για όσους νομίζουν αφελώς ότι αυτά σήμερα δε γίνονται ας ρίξουν μια ματιά στην Κριμαία.

Ο κίνδυνος είναι μεγάλος, δεδομένης της ιδεολογίας του ΣΥΡΙΖΑ. Θα μπορούσε να προσφέρει πολλά στη χώρα, αν εγκατέλειπε την αδιέξοδη ρητορική του και έκανε πραγματική στροφή εφαρμόζοντας τις μεταρρυθμίσεις. Προσωπικά όμως δε βλέπω κανέναν Ντεγκ Ξιάοπινγκ ανάμεσα στους ηγέτες του. Οι κινέζοι εξάλλου κομμουνιστές έκαναν στροφή μετά από καταστροφικά ουτοπικά πειράματα. Οι ευρωπαιστές του ΣΥΡΙΖΑ καθώς είναι άτολμοι μπροστά στην αλήθεια, σύντομα μπορεί να συρθούν στο άρμα των αντιευρωπαιστών.  Ήδη άρχισαν όλοι τους να συντονίζονται  στην ιδέα ενός δημοψηφίσματος προφανώς για το ευρώ.

Τι μπορούμε να κάνουμε: Όσοι ασπαζόμαστε τις ιδέες αυτές, ήρθε καιρός να μη σιωπήσουμε. Είναι ανάγκη να τις συζητήσουμε με συμπολίτες μας, που έχουν ελλιπή πληροφόρηση και οικονομική παιδεία, αλλά είναι υπέρ του ευρώ. Να απευθυνθούμε στη λογική τους, τονίζοντας ότι τα πολιτικά και οικονομικά ζητήματα λύνονται με τη χρήση της λογικής και όχι του συναισθήματος. Ότι αυτοί που μας κυβερνούν τώρα, καταφεύγουν συχνά σε θεωρίες συνομωσίας, γιατί με αυτές πρέπει να σκεπάσουν τη γύμνια των ιδεών τους. Ότι οι θεωρίες αυτές χρησιμοποιούνταν πάντα, για να γεφυρώσουν τη στρεβλή αντίληψη της πραγματικότητας με την ίδια την πραγματικότητα.

Αν δε το κάνουμε μπορεί να πέσουν θύματα της άφθονης λαικίστικης προπαγάνδας των οπαδών της δραχμής. Θα αναμετρηθούμε και με τους φανατικούς οπαδούς της δραχμής, προβάλλοντας τις λογικές μας θέσεις. Ας  μην τους αφήσουμε στη σιγουριά τους. Να προτείνουμε εναλλακτική ενημέρωση, έξω από τα κυρίαρχα ΜΜΕ, που λειτουργούν σαν πρακτορεία εργολάβων και στηρίζουν το ΣΥΡΙΖΑ ήδη πριν από τις εκλογές. Πάνω από όλα να πιστέψουμε στη σωτηρία της χώρας.

Αν παρά την προσπάθειά μας η χώρα πέσει στο γκρεμό, δε θα είμαστε συνυπεύθυνοι. Δε θα ντρεπόμαστε όταν μετά από χρόνια, θα ρωτούν τα παιδιά μας, γιατί δεν αντιδράσατε στη μαζική πολιτική παραπλάνηση. Δε θα ανήκουμε σε όσους εξαντλούν τις προσπάθειές τους «για ένα αδειανό πουκάμισο» χωρίς καν την περιεχόμενη Ελένη.

                                                                                                                    Αρβανίτης Ηλίας