Μύθοι και αλήθειες για το ΠΟΣΙΜΟ ΚΟΛΛΑΓΟΝΟ

(γράφει ο δερματολόγος-αφροδισιολόγος Δρ. Κωνσταντίνος Καλοκασίδης, επιστημονικός συνεργάτης στην Β΄ Πανεπιστημιακή Δερματολογική Κλινική του Α.Π.Θ)

-Τι είναι το κολλαγόνο;

Το κολλαγόνο είναι η μεγαλύτερη σε ποσότητα πρωτεΐνη του ανθρώπινου σώματος. Αποτελεί το 30% του «στεγνού» σωματικού βάρους και βρίσκεται παντού στο σώμα μας, στο δέρμα, τα οστά, τις αρθρώσεις, τους μύες άλλα και σε άλλους ιστούς. Μαζί με την κερατίνη και την ελαστίνη, το κολλαγόνο αποτελεί βασικό δομικό υλικό του δέρματος, στο οποίο παρέχει ελαστικότητα και ανθεκτικότητα.

Ο οργανισμός μας παράγει με φυσικό τρόπο την απαραίτητη ποσότητα κολλαγόνου. Με την πάροδο του χρόνου όμως και τη γήρανση του οργανισμού η παραγωγή αυτή μειώνεται αισθητά. Μελέτες δείχνουν ότι μετά το 30^ο έτος  η παραγωγή κολλαγόνου από τον οργανισμό μειώνεται κατά 1-1,5% ετησίως, γεγονός το οποίο έχει επιπτώσεις τόσο στο δέρμα-με απώλεια της ελαστικότητας  και της σφριγηλότητας, εμφάνιση λεπτών γραμμών και ρυτίδων , όσο και στις αρθρώσεις –επιφέρει πόνο, αίσθημα κόπωσης ή ακόμα και οστεοαρθρίτιδα-αλλά και γενικότερα μείωση της φυσικής απόδοσης.

Το κολλαγόνο επηρεάζεται επίσης ιδιαίτερα από περιβαλλοντικούς παράγοντες όπως η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, το κάπνισμα και οι τοξίνες.

-Διατροφικό συμπλήρωμα κολλαγόνου

Τα συμπληρώματα κολλαγόνου που κυκλοφορούν πλέον ευρέως στην αγορά υπόσχονται:

• Μείωση των ρυτίδων
• Ενυδάτωση του δέρματος
• Βελτίωση της ελαστικότητας και της σφριγηλότητας του δέρματος
• Αντιγήρανση
• Βελτίωση της λειτουργικότητας των αρθρώσεων

-Πόσο βοηθούν πραγματικά;

Οι γνώμες διίστανται.

Από τη μία πλευρά υπάρχει η άποψη ότι το υγρό πόσιμο κολλαγόνο καθώς διέρχεται από το πεπτικό σύστημα και έρχεται  σε επαφή με τα πεπτικά ένζυμα διασπάται σε αμινοξέα και έτσι δεν προσφέρει περισσότερα από μια ισορροπημένη διατροφή πλούσια σε αμινοξέα και βιταμίνες.

Από την άλλη στα πλαίσια επιστημονικών μελετών φαίνεται πως το  πόσιμο κολλαγόνο σε υδρολυμένη μορφή, απορροφάται και συσσωρεύεται στους χόνδρους διεγείροντας σημαντικά την παραγωγή των χονδροκυττάρων στην μεσοκυττάρια ουσία, πράγμα που θα μπορούσε να συμβάλλει στην βελτίωση της λειτουργικότητας των αρθρώσεων. Παρά ταύτα δεν υπάρχουν μελέτες που να αποδεικνύουν ότι το πόσιμο κολλαγόνο θα μπορούσε να συμβάλλει εξίσου στην αντιγήρανση του δέρματος.

-Υπάρχουν ανεπιθύμητες ενέργειες από τη λήψη πόσιμου κολλαγόνου;

Κατά πρώτον, το αίσθημα δυσάρεστης γεύσης μετά τη λήψη του κολλαγόνου.

Αλλεργικές αντιδράσεις (κυρίως σε άτομα με γνωστό αλλεργικό υπόβαθρο) σε τροφές πλούσιες σε κολλαγόνο (π.χ. ψάρι, κοτόπουλο)

Μείωση της όρεξης

Ένα ακόμα σοβαρό πρόβλημα που θα μπορούσε να προκύψει με την χρήση του κολλαγόνου είναι η νέκρωση του δέρματος. Αυτή είναι μία σοβαρή κατάσταση όπου η παροχή του αίματος στο δέρμα είναι ανεπαρκής με επακόλουθο διαταραχές στην όψη του π.χ. εμφάνιση ουλών.

Άλλες, λιγότερο συχνές, ανεπιθύμητες ενέργειες: αρρυθμία, δυσκοιλιότητα, αδυναμία, υπερκαλιαιμία, αρθραλγίες, μυαλγίες.

-Ο τρόπος ζωής επηρεάζει τα επίπεδα κολλαγόνου;

Τι θα μπορούσαμε να κάνουμε για να διατηρήσουμε τα επίπεδα του κολλαγόνου στον οργανισμό μας και να δείχνουμε νεότεροι;

Παρακάτω αναφέρουμε κάποιες χρήσιμες συμβουλές.

• Πρόληψη της απώλειας του κολλαγόνου

Η αντηλιακή προστασία, ο επαρκής ύπνος και η διακοπή του καπνίσματος είναι βασικά μέτρα που πρέπει να ληφθούν για να διατηρήσουμε τα επίπεδα του κολλαγόνου στο σώμα μας.

• Κατάλληλη διατροφή

Μια διατροφή πλούσια σε βιταμίνες και αντιοξειδωτικά, που υπάρχουν σε αφθονία στα φρούτα και τα λαχανικά, συμβάλλει σημαντικά στην παραγωγή κολλαγόνου. Τομάτες, γκρέιπφρουτ, πορτοκάλια, πράσινα λαχανικά αλλά και λιπαρά ψάρια μας παρέχουν σημαντικά συστατικά όπως λυκοπένιο, βιταμίνη C και ω-3 λιπαρά οξέα που συμβάλουν στη διατήρηση της καλής υγείας του οργανισμού μας.

• Κατάλληλη φροντίδα του δέρματος

Η χρήση ήπιων scrub απολέπισης ή AHAs βοηθούν στην ανανέωση των κυττάρων του δέρματος. Τα προϊόντα περιποίησης που αποδεδειγμένα συμβάλλουν στην πρόληψη της γήρανσης, περιέχουν παράγοντες με αντιοξειδωτικές ιδιότητες, όπως εκχύλισμα πράσινου τσαγιού, coffee berry και DHEA. Επίσης προϊόντα που περιέχουν ρετινόλη, ένα παράγωγο της βιταμίνης Α φαίνεται να βοηθούν τόσο στην πρόληψη της απώλειας του κολλαγόνου όσο και στην ενίσχυση της παραγωγής του.

Το υαλουρονικό οξύ όταν χρησιμοποιείται σε ενέσιμη μορφή (filler) προσφέρει ενυδάτωση στο δέρμα. Το νερό είναι ένα από τα βασικά συστατικά που με την πάροδο της ηλικίας μειώνονται στον οργανισμό, κάτι που ευθύνεται για την μείωση του κολλαγόνου. Εκτός από το υαλουρονικό οξύ και άλλα fillers (όπως αυτά που περιέχουν PLLA και υδροξυαπατίτη) φαίνεται να διεγείρουν την παραγωγή κολλαγόνου.

Ενώ όπως αναφέραμε, το κολλαγόνο μειώνεται με την πάροδο των ετών, εντούτοις οποιοσδήποτε τραυματισμός  του δέρματος προκαλεί αντιδραστική αύξηση του κολλαγόνου μέσα στην διαδικασία επούλωσης. Έτσι, ένας ήπιος και ιατρικά ελεγχόμενος τραυματισμός του δέρματος χρησιμοποιώντας Fraxel laser ή ραδιοσυχνότητες «αναγκάζει» το δέρμα να παράγει κολλαγόνο ώστε να επιτευχθεί επούλωση και ανανέωση των κυττάρων.

Ο κ. Καλοκασίδης Κωνσταντίνος είναι Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος πτυχιούχος της Ιατρικής Σχολής Α.Π.Θ. Επίσης, Διδάκτορας της Ιατρικής Σχολής Α.Π.Θ και επιστημονικός συνεργάτης της Β' Παν. Δερματολογικής Κλινικής του ΑΠΘ. Διατηρεί Δερματολογικά Ιατρείο σε Θεσσαλονίκη, Κατερίνη και Σάμο, ενώ είναι επιστημονικός συνεργάτης και στην Αμερικανική εταιρεία ιατρικών Laser "LightAge".