Επιχειρηματικές "συνοικίες" μικρομεσαίων, κόντρα στον ανταγωνισμό των εμπορικών κέντρων: τί γίνεται στις ΗΠΑ, τι μπορεί να γίνει στην Ελλάδα

Η συγκεκριμένη περιοχή της Νέας Υόρκης ήταν, χρόνια τώρα, εμπορικά υποβαθμισμένη. Τα ενοικιαστήρια και πωλητήρια μικρών καταστημάτων ξεφύτρωναν σαν μανιτάρια, μαρτυρώντας τη μαζική διαφυγή καταναλωτών προς τα γειτονικά εμπορικά κέντρα. Η εικόνα σίγουρα δεν ήταν ιδανική: τόνοι σκουπιδιών στις γωνίες, γκράφιτι σε όψεις διατηρητέων κτηρίων, παράνομες αφισοκολλήσεις. Και τότε εγένετο ...BID, δηλαδή «Business Improvement District» ή αυτό που στα ελληνικά θα μπορούσε να αποδοθεί ως «Συνοικία Βελτίωσης Επιχειρηματικότητας». Με απλά λόγια, δήμος και επιχειρήσεις ένωσαν τις δυνάμεις τους, υπογράφοντας μια προγραμματική σύμβαση πενταετούς διάρκειας, για τη βελτίωση των υποδομών, της προσβασιμότητας και της αισθητικής της περιοχής. Σιγά-σιγά, οι καταναλωτές επέστρεψαν, τα μικρομεσαία καταστήματα άνοιξαν ξανά, τα σκουπίδια και οι αφίσες εξαφανίστηκαν. Σήμερα, η Νέα Υόρκη διαθέτει 64 BIDs, τα περισσότερα από κάθε άλλη πόλη στον κόσμο, τα οποία αποδίδουν έσοδα 104 εκατ. δολαρίων και εξυπηρετούν περισσότερες από 16.000 λιανεμπορικές επιχειρήσεις. Συνολικά στις ΗΠΑ υπολογίζεται ότι λειτουργούν περίπου 1.000 τέτοιες "συνοικίες" (κι όχι μόνο σε εμπορικά υποβαθμισμένες περιοχές), ενώ πολλές αντίστοιχες έχουν δημιουργηθεί σε Καναδά, Βρετανία, Γερμανία, Βρετανία, Ιρλανδία, Νέα Ζηλανδία και Νότια Αφρική, αλλά και σε ορισμένα βαλκανικά κράτη. «Συνοικίες βελτίωσης» επιχειρήσεων σε 1.000 πόλεις Για τους υποστηρικτές των BIDS, οι ιδιόμορφες αυτές συνοικίες -που υπάρχουν σε συνολικά 1.000 πόλεις παγκοσμίως- αποτελούν τον μοναδικό δρόμο για την επιβίωση των μικρομεσαίων εμπορικών επιχειρήσεων απέναντι στην παντοδυναμία των εμπορικών κέντρων. Σύμφωνα με τους επικριτές τους, ωστόσο, απλά επιβαρύνουν τους πολίτες με πρόσθετες χρεώσεις (λόγω της συνεργασίας με τους δήμους και της αύξησης των δημοτικών τελών). Παράλληλα έχουν αυξητική επίδραση στα ενοίκια της περιοχής όπου δημιουργούνται, εξαναγκάζοντας σε λουκέτο τις πολύ μικρές επιχειρήσεις, που ακόμη αντέχουν. Το βέβαιο είναι, ωστόσο, ότι ο αριθμός των BIDs αυξάνεται διαρκώς ανά τον κόσμο. Οι "αυτοφορολογούμενοι" της συνοικίας. Πώς λειτουργεί ένα BID; Πρώτα από όλα, οι επιχειρήσεις που υπογράφουν την προγραμματική σύμβαση, συνήθως πενταετούς διάρκειας (είτε είναι ιδιοκτήτριες ακινήτων είτε έμποροι), δέχονται να βάλουν το χέρι στην τσέπη και να πληρώσουν υψηλότερα τέλη στους δήμους, αρκεί αυτά να είναι ανταποδοτικά και να εξαργυρώνονται με καλύτερες υποδομές και υπηρεσίες. Οι ίδιοι οι επιχειρηματίες συμβάλουν επίσης συλλογικά στην ανάπτυξη και το μάρκετινγκ της συνοικίας τους. Γι' αυτό, άλλωστε, οι περιοχές αυτές αποκαλούνται στις ΗΠΑ και "αυτοφορολογούμενες" και αυτοδιαχειριζόμενες. Τα ποσά -αυξημένοι φόροι και τέλη- που θα εισφέρουν οι επιχειρηματίες στις τοπικές διοικήσεις αποφασίζονται ...κοινή συναινέσει. Τα MP3 των τουριστών και οι 62.000 τόνοι σκουπιδιών Και τα αποτελέσματα δεν είναι ευκαταφρόνητα: το BID της Fulton Street στο Μπρούκλιν, ενώνει υπό τη σκέπη του 150 λιανεμπορικές επιχειρήσεις. Στη διάρκεια ενός μόνο έτους (το 2008), επέβλεψε την εργασία ενός συνεργείου καθαριστών, που εργάστηκαν συνολικά 20.500 ώρες, συνέλεξαν 62.000 τόνους σκουπιδιών από τη συνοικία και "καθάρισαν" 900 γκραφίτι. Παράλληλα, μέσω της ιστοσελίδας της, η συγκεκριμένη "Συνοικία Βελτίωσης Επιχειρηματικότητας" διαθέτει στους ενδιαφερόμενους ένα προγραμματάκι, που μπορούν να "κατεβάσουν" στη συσκευή MP3 τους, για να κάνουν αυτοξενάγηση στο Μπρούκλιν. Πρόκειται για το "Downtown Brooklyn Podcast & Walking Tour", το οποίο συμπληρώνεται και από έναν έντυπο Οδηγό Επισκεπτών και Λιανεμπορίου. Για το BID της Jamaica Avenue στη Νέα Υόρκη, η κοινωνική δραστηριότητα είχε πιο επείγοντα στόχο. Από τα έσοδα της εν λόγω "Συνοικίας" δόθηκαν -μεταξύ άλλων- «δωρεές έκτακτης ανάγκης» σε έξι επιχειρήσεις, που καταστράφηκαν στη διάρκεια πυρκαγιάς εντός του BID. Η δε «συνοικία» που λειτουργεί υπό την επωνυμία "Bryant Park Corporation", ενώνοντας υπό τη σκέπη της 57 επιχειρήσεις, μοίρασε σε έναν χρόνο 165.000 "οδηγούς πάρκου" για επισκέπτες, ενώ αναβάθμισε το ασύρματο δίκτυο Ιντερνετ ("Wi-Fi"), με αποτέλεσμα η χρήση του στην περιοχή να αυξηθεί κατά 76.000 χρήστες. Μπορεί να γίνει στην Ελλάδα; Ξεκινώντας από μικρότερες αγορές, όπως για παράδειγμα αυτές της Πυλαίας, της Καλαμαριάς, του Ωραιοκάστρου ή της Τούμπας στη Θεσσαλονίκη, το μοντέλο των BID μπορεί κάλλιστα να εφαρμοστεί και στην Ελλάδα, όπως υποστήριξε, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο Νίκος Μανομενίδης, εκλεγμένος πρόεδρος (President-elect) του Δικτύου Ομοσπονδιών Μεσιτών Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης (CEREAN). Ενόψει και της ομιλίας του σε συνέδριο, που πραγματοποιείται σήμερα στο Πανόραμα για την επιβίωση των συνοικιακών αγορών, ο κ.Μανομενίδης επεσήμανε ότι στην Ελλάδα οι επαγγελματίες αντιδρούν σε αυξήσεις δημοτικών τελών γιατί δεν γνωρίζουν αν τα χρήματά τους «θα πιάσουν τόπο». «Αν όμως υπήρχε η προγραμματική σύμβαση με τους δήμους και γνώριζαν πού πάνε τα λεφτά και συνδιαχειρίζονταν τη δαπάνη, θα αποδέχονταν τα αυξημένα τέλη και το να συμμετάσχουν σε τέτοια προγράμματα. Αυτό θα μπορούσε να γίνει άμεσα σε μικρές και "πονεμένες" λόγω των εμπορικών κέντρων αγορές», σημείωσε. Ναι μεν, αλλά… Θετικά, αλλά υπό πολύ συγκεκριμένες προϋποθέσεις, αντιμετωπίζει την εφαρμογή ενός τέτοιου μοντέλου και ο πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης (ΕΣΘ), Κώστας Χαντζαρίδης. «Αν βλέπαμε ανταποδοτικότητα των χρημάτων που δίνουμε στους δήμους, είμαι βέβαιος ότι κανένας δεν θα είχε αντίρρηση για μια προσαρμογή», είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ.Χαντζαρίδης, ο οποίος ωστόσο, δεν εμφανίστηκε ιδιαίτερα αισιόδοξος για τις πιθανότητες εφαρμογής ενός μοντέλου BID στην Ελλάδα, όταν -για παράδειγμα- δεν υπάρχει αποτελεσματικός έλεγχος και πάταξη του παραεμπορίου. «Πριν μιλήσουμε για τέτοια μοντέλα και ενόψει των αυτοδιοικητικών εκλογών, εγώ έχω να πω ότι θα χαρώ πολύ, αν στις 26/10/2011 δω τον νέο δήμαρχο να απαλλάσσει τη Θεσσαλονίκη από τον βιασμό, που υπέστη από το παραεμπόριο στον φετινό εορτασμό του Πολιούχου της", είπε χαρακτηριστικά. Πάντως, για να εφαρμοστούν τέτοια μοντέλα, σε αρκετές περιπτώσεις χρειάζεται η θέσπιση νέας νομοθεσίας. «Αυτό δεν ισχύει όταν κάτι γίνεται σε εθελοντική βάση, όπως θα μπορούσαν να πράξουν άμεσα επιχειρηματίες και δήμοι των μικρών αγορών, αλλά μόνο όταν κάτι επιβάλλεται. Για παράδειγμα, θα χρειαζόταν νομοθεσία για να αποφασιστεί ότι σε μια συγκεκριμένη "συνοικία επιχειρηματικής βελτίωσης" δεν επιτρέπεται να ανοίξουν πάνω από 15 καφετέριες, αλλά δεν θα χρειαζόταν τίποτα νέο, αν ο δήμος έβγαινε κι έλεγε "έχουμε ήδη 15 καφετέριες και δεν χρειάζονται άλλες", αν λειτουργούσε δηλαδή σαν καθρέφτης των πραγμάτων που πρέπει να αλλάξουν στην περιοχή», σημείωσε ο κ.Μανομενίδης. Κατά τον ίδιο, στη διαδικασία δημιουργίας BIDS, οι δήμοι πρέπει να στηρίξουν και ποιοτικά προϊόντα τοπικής προέλευσης, γιατί εκεί οι συνοικίες μπορούν να "χτυπήσουν" τα μεγάλα εμπορικά κέντρα, που δεν έχουν αυτό το ιδιαίτερο στοιχείο ταυτότητας. Α. Γούτα




© 2010 ΑΘΗΝΑΪΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΕΙΔΗΣΕΩΝ - ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΕΙΔΗΣΕΩΝ