Ο χρυσός ναρκοθετεί το μέλλον της Βόρειας Ελλάδας

Emmanuel Haddad

Από την Ελβετική Εφημερίδα Le Courrier

Στις 3 Αυγούστου, η Niki Ashton, καναδική βουλευτής ελληνικής καταγωγής, στηρίζει τους διαδηλωτές ενάντια στο σχέδιο εξόρυξης χρυσού και τον βασικό μέτοχό του, την καναδική μεταλλευτική εταιρεία Eldorado Gold.

Χαλκιδική

Η καναδική εταιρία Eldorado Gold έχει αποφασίσει να εκμεταλλευτεί  ένα ορυχείο χρυσού στην καρδιά ενός αρχέγονου δάσους, με κίνδυνο να ...

 θάψει το μέλλον της περιοχής.

Από τον 6^ο αιώνα π.Χ. μέχρι τον 21^ο αιώνα, 33 εκατομμύρια τόνοι μεταλλεύματος εξήχθησαν από το ορυχείο της Κασσάνδρας. Σε είκοσι πέντε χρόνια, η Eldorado Gold προβλέπει την εξαγωγή 380 εκατομμύριων τόνων. Στο μεταλλευτικό τους σχέδιο, που βρίσκεται σʼ ένα αρχέγονο δάσος στην Χαλκιδική της Βόρειας Ελλάδας, τα πάντα είναι δυσανάλογα.

Ένας φυσικός παράδεισος σε αναστολή

Πρώτον, η ομορφιά της φύσης. Στο δάσος των Σκουριών που ένα μέρος του βρίσκεται στο δίκτυο Natura 2000, με πλήθος σπάνιων ειδών ζώων και φυτών, με τις μέλισσες του παράγουν το 10% της παραγωγής μελιού στην Ελλάδα, οι χείμαρροι που κατεβαίνουν από τις πλαγιές του όρους Κάκκαβος, στην καρδιά του δάσους, παρέχουν αποκλείστηκα το πόσιμο νερό της περιοχής.

Η προγραμματισμένη καταστροφή του είναι επίσης τεράστια : από το 2003, στην εταιρεία Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. (Hellas Gold) παραχωρήθηκε έκταση 317 χιλιάδων στρεμμάτων, από τα οποία ένα μεγάλο μέρος βρίσκεται στο δάσος, 310 κατοικίες, δύο υπόγεια ορυχεία και υπόγειες σήραγγες, 30.000 τ.μ. γραφεία, κλπ. Το σχέδιο  της μεταλλευτικής εταιρείας είναι να σκάψει το βουνό με ανοιχτή εξόρυξη, να δημιουργήσει μια άλλη τεράστια τρύπα στο δάσος για να αποθέσει τα χημικά απόβλητα που θα δημιουργηθούν από την διαδικασία πολτοποίησης για την εξαγωγή του χρυσού και να σκάψει μια σήραγγα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, ανάμεσα στα χωριά Ολυμπιάδα και Στρατώνι, προκειμένου να μεταφερθεί το μετάλλευμα από το ορυχείο στο εργοστάσιο. «Θέλουν να κάνουν την Χαλκιδική μια περιοχή μονοκαλλιέργειας χωρίς μέλλον, ενώ έχουμε μια οικονομία βιώσιμη και με ποικιλία», λέει ο Θανάσης Κρομμύδας, κάτοικος της Ιερισσού, ένα από τα χωριά που κινητοποιείται ενάντια στο σχέδιο.

Το ακλόνητο επιχείρημα που υποστηρίζει το ελληνικός κράτος είναι η δημιουργία των θέσεων εργασίας που θα φέρει η εξόρυξη. 1.250 άμεσες και, σε τελική φάση, 5.000 θέσεις εργασίας θα δημιουργηθούν στα χωριά Στρατώνι, Ιερισσός, η Ολυμπιάδα και Μεγάλη Παναγιά. Ήδη, κάτοικοι έχουν  προσληφθεί από την εταιρεία, κυρίως στο Στρατώνι, το χωριό των ορυχείων, όπου μέχρι και τις κατοικίες των μεταλλωρύχων χρηματοδοτούνται από τον εργοδότη τους. "Αλλά δεν λένε πόσες θέσεις εργασίας θα καταστρέψουν!" τονίζει ένας ντόπιος πενηντάρης με πρόσωπο που θυμίζει τον Αριστοτέλη.

Τα απόβλητα του Αρσενικού

Αν και η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων της Hellas Gold έχει εγκριθεί από το κράτος το 2011, μια ομάδα πολιτών από τα χωριά Ιερισσός, Μεγάλη Παναγιά και Ολυμπιάδα, που βρίσκονται γύρω από τις Σκουριές, αντιτίθεται στην συμφωνία αυτή. Επισημαίνει ότι το Συμβούλιο της Επικρατείας είχε σταματήσει το σχέδιο εξόρυξης της TVX Gold στις Σκουριές το 2002, κρίνοντας ότι το σχέδιο της  καναδικής εταιρίας  θα προκαλούσε μεγαλύτερες περιβαλλοντικές ζημιές από τις οικονομικές ωφέλειες.

Οι κάτοικοι της Ιερισσού αποφάσισαν να κάνουν τη δική τους έρευνα. Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, ειδικοί στον τομέα της φυσικής του  περιβάλλοντος, γεωλόγοι, μηχανικοί, γιατροί... όλοι οι ειδικοί χρησιμοποιήθηκαν. Το αποτέλεσμα είναι ανησυχητικό: «Στη μέθοδο του« flash smelting » (ακαριαίας τήξης), που θα χρησιμοποιηθεί για τη επεξεργασία του μεταλλεύματος στις Σκουριές, σκοπεύουν  να χρησιμοποιήσουν τον αρσενοπυρίτη που προέρχεται από το ορυχείο της Ολυμπιάδας. Αν ρίξουμε μια σταγόνα κυάνιο -δεν είμαι σίγουρος ότι αυτό δεν θα γίνει- τότε τεράστιες ποσότητες αρσενικού θα διαλυθούν, δηλητηριάζοντας το έδαφος και το νερό», εξηγεί ο Γιώργος Τριανταφυλλίδης, μέλος της Επιτροπής του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας. Το αρσενικό, καρκινογόνο βαρύ μέταλλο, υπάρχει κίνδυνος να περάσει σε όλη την τροφική αλυσίδα της περιοχής.

Μια άλλη πηγή ανησυχίας: η λίμνη με τα 182 εκατομμύρια κυβικά μέτρα αποβλήτων, υψηλής περιεκτικότητας σε αρσενικό, που θα γίνει στο κομμάτι του δάσους που έχει παραχωθεί δωρεάν από το κράτος το Μάρτιο 2012. "Πέρυσι έχουμε παράγει 1,5 τόνο μέλι. Φέτος 50 κιλά», προσθέτει ο Θεόδωρος, μελισσοκόμος από την Ιερισσό που ήδη σκέπτεται να μετακομίσει στην Κρήτη. Οι μέλισσες αποφεύγουν τη σκόνη που προκαλούν οι εργασίες και τα αέρια που χρησιμοποιούνται για την καταστολή των διαδηλωτών. Σύμφωνα με τη μελέτη της Hellas Gold για τις επιπτώσεις, στο μέλλον, η ατμοσφαιρική ρύπανση θα υπερβαίνει το ανώτατο επιτρεπτό όριο, και θα έχει βαρέα μέταλλα όπως το αρσενικό, το κάδμιο ή το μαγγάνιο. Οι μέλισσες τα μυρίζουν όλα. Η Hellas Gold δεν έχει απαντήσει στο αίτημα της «Courrier» για να μάθει περισσότερα σχετικά με τη μελέτη της για τις επιπτώσεις. Εκ τούτου η εταιρεία δεν ήταν σε θέση να απαντήσει στις κατηγορίες των πανεπιστημιακών και των κατοίκων της περιοχής οι οποίοι την κατηγορούν ότι κατασκευάζει χωρίς τεχνική άδεια, δίπλα σε μια ζώνη προστατευόμενη από την Natura 2000.

Παράνομη επιχορήγηση

Το 2011, το κρατικό δικαστήριο απέρριψε το αίτημα των κατοίκων για να σταματήσει το σχέδιο. Μετά τη απόφαση  του 2002, που οδήγησε στο αντίθετο αποτέλεσμα, η TVX Gold κηρύχθηκε σε πτώχευση και το κράτος αγόρασε τις μετοχές της έναντι 11 εκατ. ... για να τις ξαναπουλήσει την ίδια ημέρα, χωρίς προκήρυξη και διαγωνισμό προσφορών, στη Hellas Gold. Το 2011, η καναδική εταιρεία Eldorado Gold αγόρασε το 95% των μετοχών για 1,8 δισ. . Δεν υπάρχει αμφιβολία για τους κατοίκους της Ιερισσού και της Μεγάλης Παναγιάς, ότι το δάσος  των Σκουριών ξεπουλήθηκε. Πράγματι το Ελληνικό Κράτος πρέπει να  πραγματοποιήσει έσοδα 19 δις  με τις ιδιωτικοποιήσεις πριν από το 2016, συμφώνα με το πρόγραμμα των δανειστών του (ΕΕ, ΕΚΤ, ΔΝΤ). Παραδόξως, ακόμη και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συμφωνεί με αυτούς (τους κατοίκους). Το 2011, απεφάνθη ότι το Ελληνικό Κράτος έχει δώσει μια παράνομη κρατική επιδότηση στη Hellas Gold, της  οποίας ο ιδιοκτήτης, ο Γιώργος Μπόμπολας είναι ένας πραγματικός μεγιστάνας των κατασκευών και των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Και έτσι απαιτεί από την Hellas Gold να εξοφλήσει 15,3 εκ. . Και αντί το κράτος να αποδεχθεί τα χρήματα, έχει κάνει έφεση. Ένα παράδοξο, και πάλι, υπερβολικό.

Στη Ιερισσό, "Νίκη ή Θάνατος"

«Είναι ένα θαύμα που δεν έχουμε ακόμα νεκρούς!" Η Ειρήνη είναι ψυχολόγος στην Ιερισσό, χωριό 3500 κατοίκων, χτισμένο ανάμεσα στο Αιγαίο Πέλαγος και το όρος Κάκκαβος, με 640 μ. υψόμετρο, το όποιο η μεταλλευτική εταιρεία Eldorado Gold προτίθεται να το αντικαταστήσει με ένα τεράστιο κρατήρα που θα φτάνει μέχρι τα 140 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.

Από την πρώτη διαδήλωση εναντία στο σχέδιο εξόρυξης χρυσού στο δάσος των Σκουριών, στις 13 Μαρτίου 2011, οι ασθενείς της Ειρήνης έχουν καινούργιες ανησυχίες: «Πρώτα, υπάρχει ο φόβος να χάσουν τη δουλειά τους λόγω της ρύπανσης που θα προκαλέσει το ορυχείο. Πολλοί άνθρωποι εδώ ζουν από το τουρισμό, και ποιος θα συνεχίζει να έρχεται αν το νερό και ο αέρας γεμίσουν με βαρέα μέταλλα και αρσενικό; Αλλά ο μεγαλύτερος φόβος τους είναι μην χάσουν ένα αγαπημένο τους πρόσωπο κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων."

Ένας φόβος στον οποίον προστέθηκε κι ο φόβος να καταλήξουν στη φυλακή. Στις 21 Οκτώβρη 2012, μια πορεία ενάντια στο ορυχείο χρυσού που οργανώθηκε από κατοίκους της Ιερισσού και της Μεγάλης Παναγίας κατεστάλη βίαια από την αστυνομία. " Έκαναν  χρήση δακρυγόνων στο ύψος των ώμων, όχι στον αέρα. Ένας άνδρας 53 χρόνων δέχτηκε ένα τέτοιο στο παρμπρίζ, και παρά λίγο να πνίγει. Όταν βγήκε από το αυτοκίνητό του, οι αστυνομικοί τον χτυπούσαν στο έδαφος. Έχασε μερικά δόντια. Επί πλέον κατηγορείται από την αστυνομία και για «απόπειρα σωματικών  βλαβών εκ προθέσεως»! "λέει αγανακτισμένη η Μάρω, μια νεαρή μητέρα από την Μεγάλη Παναγία. Το Νοέμβριο του 2013, θα είναι μάρτυρας στη δίκη του.

Τέσσερις κάτοικοι της Ιερισσού είναι σήμερα προφυλακισμένοι, μεταξύ των οποίων οι δύο εδώ και τρεις μήνες. Στις 17 Φεβρουαρίου 2013, 40 κουκουλοφόροι επιτέθηκαν στο χώρο του ορυχείου στις Σκουριές με μολότοφ, τραυματίζοντας έναν φρουρό του χώρου. Η αστυνομική έρευνα που οδήγησε στις συλλήψεις έχει επικριθεί έντονα. "Συνελήφθησαν χωρίς καμία άλλη απόδειξη εκτός από μια κουκούλα που βρέθηκε 800 μέτρα μακριά από το συμβάν, χωρίς να ξέρουν από πότε ήταν εκεί, από το DNA που πήραν με τη βία!" λέει η Ειρήνη. Η Ελεονόρα, Δικηγόρος στην Ιερισσό, υποστηρίζει: "Η προφυλάκιση προορίζεται κανονικά για τους εγκληματίες οι οποίοι μπορούν να εγκαταλείψουν τη χώρα. Δεν είναι αναγκαία  για οικογενειάρχες που παρουσιάστηκαν συνεπέστατα στη ανάκριση τους.»

Εξ αιτίας της βίαιας λήψης DNA από καμιά  εκατοσταριά άτομα, ανάμεσα τους και  ανήλικα, και της εφόδου της αστυνομίας στο χωριό, που έριξε δακρυγόνα στις αίθουσες του δημοτικού σχολείου, η κατάσταση επιδεινώθηκε. Σε απάντηση, μια ομάδα έκαψε το αστυνομικό τμήμα και οδοφράγματα στήθηκαν στους κύριους οδικούς άξονες. Από τότε, η αστυνομία δεν γύρισε, και η Ιερισσός αποκαλέστηκε χωριό του Αστερίξ από τον Νίκο Δένδια, τον Υπουργό Δημόσιας Τάξης. Όλο το εικοσιτετράωρο, ομάδες ανθρώπων φρουρούν τις εισόδους στην πόλη. "Αν δουν την αστυνομία να έρχεται, έχουμε δέκα λεπτά για να προετοιμαστούμε», λέει η Μαρία Καδόγλου. Δασκάλα στο χωριό, η Στέλλα, κάθεται σε μία από τις εισόδους, κάτω από μια στέγη φτιαγμένη με ξύλινες σανίδες, στην οποία κρέμεται μια άγνωστη σημαία. " Μας την έδωσε ένας ιερέας από το Άγιο Όρος και λέει «Νίκη ή Θάνατος»! "

Σάββατο 3 Αυγούστου, 10 η ώρα π.μ. Η φαρμακοποιός διανέμει μάσκες και Maalox (ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται κατά των δακρυγόνων), όλοι η Ιερισσός είναι παρούσα για την νέα διαμαρτυρία ενάντια στην εξόρυξη χρυσού. Στην Μεγάλη Παναγιά, οι μπλούζες SOS Χαλκιδικήείναι επίσης παρούσες στην πλατεία του χωριού. Μια γραμμή με δύο-τρεις χιλιάδες άτομα σχηματίζεται για το δάσος των Σκουριών, σε μήκος επτά χιλιόμετρων που απέχει το εργοτάξιο της Hellas Gold. Εκεί τους περιμένει αποφασισμένο ένα τάγμα αστυνομικών. Οι μνήμες της τελευταίας διαδήλωσης, όπου τα MAT κυνήγησαν τους διαδηλωτές για 7 χιλιόμετρα πετώντας τους δακρυγόνα και σφαίρες από καουτσούκ, είναι χαραγμένες.

Οι άνθρωποι επιστρέφουν από μια ομιλία της  Καναδής βουλευτού Niki Ashton, του κόμματος της  «Νέας Δημοκρατίας», που ήρθε να υποστηρίξει το κίνημα των πολιτών. Στο δρόμο της επιστροφής, ενώ πολλοί νιώθουν απογοητευμένοι που δεν μπόρεσαν να προχωρήσουν περισσότερο, η Ελεονόρα σημειώνει: «Δεκαέξι άτομα περιμένουν να κληθούν από την αστυνομία μετά τη σύλληψη των τεσσάρων πρώτων. Οι άνθρωποι φοβούνται. Στην Ελλάδα, η προφυλάκιση  μπορεί να διαρκέσει δεκαοκτώ μήνες."

πηγή: http://ierissos.blogspot.gr/2013/09/blog-post.html