Η επιστροφή στο χωριό

Θεόδωρος Κουτρούκης

Επικ. Καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου

Το τελευταίο χρονικό διάστημα βιώνουμε μια έντονη τάση επιστροφής στην επαρχία από ολοένα και περισσότερους νέους αλλά και μεγαλύτερους σε ηλικία συμπολίτες μας. Εξαιτίας της οικονομικής ύφεσης, της συρρίκνωσης των εισοδημάτων και των πολλαπλών απολύσεων εκατοντάδες Έλληνες οδηγούνται στους δρόμους της υπαίθρου, συνδράμοντας με αυτό τον τρόπο την πληθυσμιακή και παραγωγική ισορροπία της χώρας.

Το μεγάλο ρεύμα των νέων που εγκαταλείπουν τα αστικά κέντρα χάριν της επαρχίας και των γεωργικών εκμεταλλεύσεων διογκώνεται διαρκώς, καθώς η ανεργία, τα «λουκέτα» των επιχειρήσεων, η δυσπραγία και η ακρίβεια περιορίζουν ολοένα και περισσότερο τις ευκαιρίες απασχόλησης στις μεγάλες πόλεις.

Σε αυτό το ζοφερό σκηνικό πολλοί νέοι εγκαταλείπουν τα καταστήματα και τα γραφεία και με εφόδια τις σπουδές, την εμπειρία και την επιθυμία τους για αλλαγή και επιβίωση στράφηκαν σε παραδοσιακά η/και μοντέρνα επαγγέλματα της υπαίθρου.

Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός πως η οικονομική κρίση στρέφει όλο και περισσότερο κόσμο στην αγροτική οικονομία με αποτέλεσμα τη σταθερή αύξηση του πληθυσμού των αγροτών το τελευταίο διάστημα. Την ώρα που το ποσοστό ανεργίας έφτασε σε ύψος-ρεκόρ την άνοιξη του 2011, ο μοναδικός τομέας οικονομικής δραστηριότητας, που εμφανίζει αύξηση της απασχόλησης (+6,1%) είναι ο πρωτογενής! Οι πρώτες ενδείξεις για τη ροή εργατικού δυναμικού εμφανίστηκαν το 2008, ενώ το 2009 η τάση παρέμεινε ανοδική. Το 2010 σημειώθηκε αύξηση 8%, δηλ. εντάχθηκαν στον αγροτικό τομέα περί τους 60 χιλιάδες νεοεισερχόμενοι, ενώ οι πρώτες εκτιμήσεις του 2011 αναφέρονται  σε αύξηση άνω του 10%. Η τάση αυτή, συνδέεται τόσο με τον αυξημένο αριθμό των νέων που επιλέγουν γεωργικά επαγγέλματα, όσο και με μετακινήσεις από κλάδους παραγωγής που δοκιμάζονται έντονα στην κρίση (κατασκευές, μεταποίηση κ.λπ.).

Το θετικό αυτής της εξέλιξης είναι ότι αναστρέφει σε ένα βαθμό την ερήμωση της επαρχίας, τάση που αναμένεται να εδραιωθεί αν οι νέοι κάτοικοι της υπαίθρου επιτύχουν στις επιχειρηματικές τους κινήσεις.

Οι επιχειρηματίες της υπαίθρου νέας γενιάς δραστηριοποιούνται σε καινοτόμα καλλιεργητικά προγράμματα και μικρές μεταποιητικές μονάδες οικοτεχνικής ή μικρής βιοτεχνικής κλίμακας (αμπέλια, κρασιά, μέλια, κηπευτικά, κτηνοτροφία, τυροκομία, σαπωνοποιία, χειροτεχνήματα κ.α.), σε δίκτυα διανομής και εμπορίας, στη γεωργία, την τουριστική ανάπτυξη, τις βιολογικές καλλιέργειες, σε επενδύσεις σε φωτοβολταϊκά συστήματα και βιοκαύσιμα, στο ηλεκτρονικό εμπόριο αγροτικών προϊόντων. Επιπλέον αναπτύσσουν τεχνογνωσία σε δραστηριότητες οικοτουρισμού, μεταποίησης για εκλεκτά προϊόντα με ονομασία προέλευσης, εισάγουν νέες μεθόδους, πειραματίζονται.

Η πόλη δεν προσφέρει πλέον θέσεις εργασίας, ούτε υλικές προϋποθέσεις για ζωή με αξιοπρέπεια. Αντίθετα, η επαρχία παρέχει χαμηλότερο κόστος διαβίωσης, ευκολότερη καθημερινότητα, υψηλή ποιότητα ζωής.

Η ελληνική επαρχία αποτελεί μια πρόκληση: μπορεί να δώσει την νέα ευκαιρία για την επαναφορά της χώρας μας σε τροχιά ανάπτυξης με αναθεώρηση των κοινωνικών προτύπων και αξιών στην Ελλάδα του Μνημονίου.

(δήλωση που δημοσιεύεται στην Αυριανή της Κυριακής 8.5.2011)