Από τον Καποδίστρια στο «Κίνημα της Πατάτας» του 2012

Του Δημήτρη Μάρδα, Αν. καθηγητή Τμήματος Οικονομικών Επιστημών ΑΠΘ

 

Μετά τον πρώτο πρωθυπουργό της Ελλάδας, τον Καποδίστρια, η πατάτα αναλαμβάνει για άλλη μια φορά πρωταγωνιστικό ρόλο στην εγχώρια αγορά. Το «κίνημα της πατάτας» φαίνεται λοιπόν ότι καλά κρατεί επηρεάζοντας τον περίγυρό του. Έτσι, η Κεντρική Αγορά Αθηνών ανακοίνωσε προ ολίγων ημερών, μείωση  20% των τιμών των οπωροκηπευτικών, ως απάντηση στην τιμή των 25 λεπτών που πουλιέται το κιλό η πατάτα από τους αγρότες της Δράμας.

Το γεγονός ότι αποφάσισαν τώρα οι έμποροι της Κεντρικής Αγοράς Αθηνών τη μείωση των τιμών κατά 20%, αυτό δείχνει ότι υπάρχουν περιθώρια μείωσης των τιμών που οι στρεβλώσεις της αγοράς (π.χ. περιορισμένος αριθμός εμπόρων) δεν επέτρεπαν την εκδήλωση τους.

Οι πρώτες πιέσεις των πατατοπαραγωγών, που αποφάσισαν την άμεση διάθεση των προϊόντων τους, μάλλον αποδίδουν. Αν όλο αυτό το κίνημα δεν αποτελέσει μια από τις πολλές φούσκες που ζούμε, τότε μπορεί να έχει θεαματικά αποτελέσματα καθώς παρεμβαίνει στο καρτέλ των τιμών των οπωροκηπευτικών με έναν μη προβλεπόμενο τρόπο.

Παρόλα αυτά αναφύονται διάφορα προβλήματα, που ήδη έχουν δώσει «πατήματα» στους πολέμιους τέτοιων κινημάτων. Οι τελευταίοι (έμποροι, μεσάζοντες κ.λπ) εύκολα βρίσκουν φθαρμένους αν όχι διεφθαρμένους πολιτικούς για να «κατασπαράξουν» –μέσω διαφόρων νομοθετικών ρυθμίσεων– ένα κίνημα που θίγει τα κέρδη τους. Τέτοια προβλήματα μπορεί να θεωρηθούν τα εξής:

Καταρχάς τίθεται το ζήτημα της φοροδιαφυγής. Η πώληση σε ανοικτούς χώρους και από το φορτηγό, έδειξε, σε κάποιες περιπτώσεις, την ύπαρξη παραβάσεων φορολογικού χαρακτήρα (απουσία παραστατικών).

Επιπλέον, πιθανά προβλήματα υγιεινής και ασφάλειας των διατιθέμενων  αγροτικών προϊόντων, (ιδίως αρνιών και κατσικιών) ενδέχεται να προκαλέσουν διάφορες ενστάσεις σχετικές με την μέριμνα του κράτους για την υγεία του καταναλωτή.

Όλα τα ανωτέρω μπορούν, να παγιδέψουν τους παραγωγούς. Αυτό είναι δυνατόν να γίνει με τη βοήθεια παρεμβάσεων εκ μέρους καλοθελητών υπουργών, που έχουν μάθει να υπηρετούν (με το αζημίωτο ή μη) την τάξη των γνωστών μεγαλεμπόρων αγροτικών προϊόντων. Με πρόσχημα λοιπόν τη νομιμότητα, μπορούν οι αρμόδιοι υπουργοί να παγώσουν το όποιο «κίνημα της πατάτας».

Εκλογικά