ΝΔ και ΠΑΣΟΚ: βίοι παράλληλοι

Θεόδωρος Κουτρούκης

 

Το 1996 το ΠΑΣΟΚ βρισκόταν στην κυβέρνηση και έπρεπε να επιλέξει αρχηγό, καθώς ο ιδρυτής του Ανδρέας Παπανδρέου εγκατέλειψε τα εγκόσμια. Ο Άκης Τσοχατζόπουλος, διέθετε τότε μεγάλη επιρροή στον κομματικό μηχανισμό και πολλοί ανέμεναν ότι θα κερδίσει εύκολα την εσωκομματική αναμέτρηση. Τελικά, σε μια επίδειξη πανίσχυρου ενστίκτου αυτοσυντήρησης οι τότε σύνεδροι του ΠΑΣΟΚ δεν διάλεξαν τον εκλεκτό του σκληρού κομματικού μηχανισμού αλλά εκείνον που έδειχνε ότι θα μπορούσε να διατηρήσει το κόμμα στην εξουσία (με τα παρελκόμενα οφέλη των στελεχών και μελών του). Προφανώς, πέτυχαν διάνα και ο Κώστας Σημίτης (παρόλο που από μερικούς θεωρούνταν ως «παρείσακτος» στο Κίνημα), κέρδισε δύο εκλογικές αναμετρήσεις και κυβέρνησε για οκτώ συναπτά έτη.

Σήμερα, στις εκλογές της Νέας Δημοκρατίας, που βρίσκεται στην αξιωματική αντιπολίτευση, επικράτησε το ίδιο ακριβώς σύνδρομο: εκείνο της ταχύτερης δυνατής επιστροφής στη νομή της εξουσίας. Έτσι, παρά το γεγονός ότι ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης ήταν ήδη -διορισμένος- πρόεδρος του κόμματος και σε μεγάλο βαθμό μπορούσε να κινεί τα νήματα του κομματικού μηχανισμού, έχασε τη μητέρα των εσωκομματικών μαχών. Ο Κυριακός Μητσοτάκης που εκλέχθηκε, μπορεί να μην είχε αντίστοιχα ερείσματα στον κομματικό μηχανισμό, (διέκρινε όμως γρήγορα τις προσφερόμενές ευκαιρίες για κρίσιμες  συμμαχίες), ωστόσο ενσάρκωσε τον άνεμο της πιθανολογούμενης νίκης και της γρήγορης επιστροφής της ΝΔ σε κυβερνητικούς θώκους. 

Οι παράλληλοι βίοι των, άλλοτε, πανίσχυρων εταίρων του δικομματισμού επιβεβαιώνει μια απλή αλήθεια: στα κόμματα που η εκλογή τους συνοδεύεται από ισχυρή πιθανότητα εκλογικής νίκης κι επομένως, διανομής κυβερνητικής επιρροής στα στελέχη (ανώτερα, μεσαία και κατώτερα) αλλά και κάποιων προνομίων στα απλά μέλη, η επιλογή αρχηγού δεν γίνεται με κριτήριο ούτε τόσο την ιδεολογία, ούτε την διαχείριση του κομματικού μηχανισμού.

Ο σιδηρούς νόμος της κομματικής αυτοσυντήρησης υπαγορεύει πως αρχηγός θα εκλεγεί αυτός που φέρεται ως ο καλύτερος «κουβαλητής» κυβερνητικών αξιωμάτων, θέσεων επιρροής ή ακόμη και απλών θέσεων εργασίας στα μέλη και τους φίλους του κόμματος.