ΒΛΑΧΟΙ: Όλη η αλήθεια μέσα από την ελληνική γλώσσα

Του Λιάγκουρα Θανάση*.
(Αναδημοσίευση από το περιοδικό ΩΡΑΙΟ). 
Όταν εγκαταστάθηκα στο Ωραιόκαστρο, το 1984, γνώρισα για πρώτη φορά, πολλούς βλάχους, με τους οποίους συχνά κάναμε παρέα. Τους ρωτούσα, με την ευκαιρία, γιατί τους λένε βλάχους, αλλά δεν έπαιρνα συγκεκριμένες απαντήσεις. Πίστευα ότι η λέξη Βλάχος είναι ελληνική, αλλά δεν μπορούσα να το τεκμηριώσω.
Άρχισα να ψάχνω σε εγκυκλοπαίδειες, λεξικά και άλλες πηγές, αλλά μπερδεύτηκα και απογοητεύτηκα περισσότερο κι έτσι το παράτησα το θέμα.
Δωρικής προέλευσης η λέξη βλάχος.
Πριν από ένα μήνα περίπου, πήρα από ένα φίλο το λεξικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας των Liddell – Skott και ξεφυλλίζοντας το εντελώς τυχαία, το βλέμμα μου έπεσε σε μια λέξη Δωρική, τη «Βλαχά» που στην ιωνική διάλεκτο η ίδια λέξη λέγεται...



 «Βληχή». (Οι Δωριείς χρησιμοποιούν α αντί η, όπως μάνες αντί μήνες, καλύβα αντί καλύβη, παγά αντί πηγή κ.κ.).
Η αρχαιελληνική Δωρική λέξη «Βλαχά» είδα ότι σημαίνει το «βέλασμα των αρνιών». (Το ρήμα βληχάομαι, από τη λέξη «βληχή» σημαίνει «βελάζω». Δηλαδή η ερμηνεία της λέξης «Βλαχά» μας εισάγει κατ ευθείαν στο ποιμνιοστάσιο. Αν, τώρα, στο θέμα «Βλαχ» προσθέσουμε την κατάληξη του αρσενικού γένους –ος, παράγεται η λέξη «Βλάχος», που λογικό είναι να σημαίνει τον κτηνοτρόφο, αυτόν που ασχολείται με το ποιμνιόστασιο, όπως προσδιορίζει η λέξη «Βλαχά» και ο οποίος όταν ακούει τα αρνιά να βελάζουν, ανησυχεί και τρέχει να διαπιστώσει την αιτία και τα φροντίζει.
Δωρική λοιπόν η λέξη «Βλαχά» από την οποία δημιουργήθηκαν οι λέξεις: Βλάχος, βλάχα, βλαχοπούλα, βλαχάκια, βλάχικος, βλαχουριά και πάει λέγοντας με την ελληνική γλώσσα!
Από τη στιγμή που άρχισαν να χρησιμοποιούνται τα παράγωγα της λέξης «Βλαχά», η ίδια η λέξη σιγά- σιγά περιέπεσε σε αχρησία και με το πέρασμα των αιώνων ξεχάστηκε. Έμεινε όμως έκθεμα στο γλωσσικό μουσείο της Αρχαιοελληνικής Γλώσσας.
Η παραπάνω ετυμολογία της λέξης «Βλάχος», αφορά τους Έλληνες φιλολόγους ή γλωσσολόγους (με ή χωρίς εισαγωγικά).
Εγώ που επιχείρησα την ετυμολογία αυτή, είμαι βέβαιος ότι και η λέξη είναι Δωρική και οι Βλάχοι είναι Δωριείς. Και όταν μιλάει η ελληνική γλώσσα, όλοι πρέπει να υποκλίνονται!
Δωριείς επομένως οι Βλάχοι, έχοντας διατηρήσει αναλλοίωτα τα ψυχικά και πνευματικά χαρακτηριστικά των αρχαίων Δωριέων λόγω της απομόνωσης τους στους ορεινούς όγκους, ως κτηνοτρόφοι, αλλά ΚΥΡΙΩΣ λόγω των κλειστών κοινωνιών που δημιούργησαν επί χιλιετίες και μπόρεσαν να διατηρήσουν την καθαρότητα της φυλής.

Η φιλοπατρία των βλάχων.
Εκεί όμως που ξεχώρισαν είναι η αγάπη τους – προγονική κι αυτή- για την πατρίδα, που έχει τις ρίζες της στη Σπαρτιάτισσα μάνα που αποχαιρετώντας το γιό της, όταν φεύγει για τον πόλεμο του δίνει την ασπίδα με εκείνη την παροιμιώδη φράση: «ή τάν ή επί τάς» Δηλαδή, ή αυτήν (να φέρεις νικητής) ή πάνω σε αυτήν, (να σε φέρουν).
Οι Βλάχοι, την αγάπη τους για την πατρίδα, τη δείξανε από την πρώτη στιγμή που, διασκορπισμένοι – κατά τους τελευταίους αιώνες- στην κεντρική Ευρώπη και ιδιαίτερα στα Βαλκάνια, διακρίθηκαν στα ελληνικά γράμματα, στη διάδοση της ελληνικής γλώσσας, στις τέχνες και ιδίως στο εμπόριο. Όλος ο πλούτος τους διοχετεύθηκε προς την πατρίδα, όπως θα δούμε παρακάτω.
Για όσα όμως παράδοξα και προπαντός ύπουλα γράφονται για τους Βλάχους, σε περιώνυμα λεξικά ή εγκυκλοπαίδειες, ευθύνεται η πνευματική ηγεσία αυτού του τόπου, αφού ποτέ δε στάθηκε δίπλα σε αυτό το λαό, να τον στηρίξει στον Εθνικό του αγώνα, να αποδείξει ποιος πραγματικά είναι και τι σχέση μπορεί να έχει με όσα απαράδεκτα διαβάζει κανείς σε πηγές, όπου καταφεύγει, υποτίθεται, για να μάθει την αλήθεια. 
Όποιο λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας ή εγκυκλοπαίδεια ανοίξουμε σήμερα στη λέξη Βλάχος, αντί να διαβάσουμε την ετυμολογία της λέξης, διαβάζουμε «άξεστος», «αγροίκος», «αγράμματος» που είναι λέξεις ταπεινωτικές με μεταφορική έννοια.
Και εδώ να αναλογιστούμε:
Οι παππούδες των σημερινών 50/ ρηδων, που ήταν βοσκοί, γεωργοί, γανωτήδες, τσαγγάρηδες, σαμαράδες, πεταλωτήδες, μυλωνάδες και τόσα άλλα τιμημένα επαγγέλματα που ασκούσαν, ήταν αγροίκοι και άξεστοι;
Γιατί αυτούς τους χαρακτηρισμούς να τους αποδίδουν μόνο στους Βλάχους;
Το 1938 μάλιστα, ο ακαδημαϊκός Αν. Κεραμόπουλος σε προεδρικό λόγο του στην Ακαδημία Αθηνών, ετυμολογεί τη λέξη «Βλάχος» από την αιγυπτιακή λέξη «Φελλάχος» (εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος – Λαρούς- Μπριτάνικα).
Όσο να θέλει κανείς να αντιπαρέλθει το γεγονός χωρίς σχολιασμό, δε μπορεί διότι αυθόρμητα γεννώνται δύο απλά ερωτήματα:
Α. Η αρχαιοελληνική Δωρική λέξη «Βλαχά» δεν ικανοποιούσε την Ακαδημία Αθηνών και αναγκάστηκε να περπατήσει στην Αιγυπτιακή έρημο για να βρει το Φελλάχο με τις καμήλες του και να τον εγκαταστήσει στην Πίνδο και τον Όλυμπο;
Β. Απέρριψε τη λέξη «Βλαχά» επειδή είναι αρχαιοελληνική;

Ένας άλλος «διανοούμενος», ο Δ. Γεωργακάς, το 1946, ετυμολογεί τη λέξη «Βλάχος» από το όνομα μιας Γαλατικής εκλατινισμένης φυλής κατά τις επιδρομές των Γερμανικών φύλων στα εδάφη της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας………..
(εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος – Λαρούς- Μπριτάνικα).
Σε αυτό το σημείο να μην τρελαθούμε, τραγουδάμε το λαϊκό δημοτικό τραγούδι: Άλλος για Χίο τράβηξε κι άλλος για Μυτιλήνη κι άλλος στης Ύδρας τα στενά αίμα και δάκρυα χύνει…..
Ο ένας τράβηξε για Αίγυπτο και ό άλλος για Γερμανία και οι Βλάχοι στον τόπο τους που κατοικούν χιλιάδες χρόνια αγωνίζονται γι αυτή τη δύστυχη πατρίδα.

Η μεγάλη προσφορά των βλάχων στην πατρίδα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ακαδημία Αθηνών, αυτό το αρχιτεκτονικό κομψοτέχνημα, κτίστηκε με χρήματα του Βλάχου ευεργέτη Σ. Σίνα, από τη Μοσχόπολη της Β. Ηπείρου και θεωρήθηκε τότε, ένα από τα λαμπρότερα δημόσια οικοδομήματα της Ευρώπης. Έτσι ανταπέδωσε την ευγνωμοσύνη της η Ακαδημία Αθηνών προς τον ευεργέτη της.!
Και δεν ήταν ο μόνος ευεργέτης που ξεχώρισε για τη φιλοπατρία του. Το Μετσόβειο Πολυτεχσνείο, το Καλλιμάρμαρο Παναθηναϊκό Στάδιο, το Ζάππειο μέγαρο, η Εθνική βιβλιοθήκη, το αστεροσκοπείο Αθηνών, το Αρσάκειο, η Σχολή Ευελπίδων, η Φοιτητική εστία, το μετατραπέν σε ναυτικό μουσείο, περίφημο θωρηκτό «Αβέρωφ», ορφανοτροφεία, σχολεία, γηροκομεία, νοσοκομεία και τόσα άλλα φιλανθρωπικά ιδρύματα, ήσαν πολύτιμες δωρεές – από φιλοπατρία- των Ζάππα, Τοσίτσα, Σίνα, Αβέρωφ, Στουρνάρα κ.α.
Αν όλοι αυτοί ήσαν φελλάχοι και όχι Έλληνες θα έκαναν τέτοιες προσφορές στην Ελλάδα;
Οι οπλαρχηγοί πρώτης γραμμής στην επανάσταση του 1821, Βλαχάβας, Νικοτσαράς, Γεωργάκης Ολύμπιος, Φαρμάκης, Καραϊσκάκης, Ανδρούτσος Μποτσαραίοι και τόσοι άλλοι, ήταν φελλάχοι;
Ο εθνομάρτυρας Ρήγας Φεραίος (Ρήγας Θεσσαλός, όπως ονόμαζε ο ίδιος τον ευατό του) επαναστάτης ατρόμητος, πατριώτης και προπαντός ποιητής εθνεγέρτης, πολλά χρόνια πριν το ΄21, άρχισε να ξεσηκώνει τους σκλάβους Έλληνες με βιβλία, χάρτες, επαναστατικές προκηρύξεις και κυρίως με το θούριο «καλύτερα μις ώρας ελεύθερη ζωή, παρά 40 χρόνια σκλαβιά και φυλακή», Φελλάχος κι αυτός;
Εγώ είμαι βέβαιος ότι κάποιοι άλλοι είναι Φελλάχοι…….

* Λιάγκουρας Θανάσης. Απόστρατος αξιωματικός του ελληνικού στρατού, από την Αρχαία Ολυμπία.